ÚLLÓNOLLÓ
Það er ekki hægt að segja að “háttarmyndandi sagnir” sé einfalt eða auðskilið málfræðihugtak. Þú þarft líka ekki að muna það. Það nægir að muna hvernig þær virka og hvernig þær eru notaðar.
Í sem stystu máli eru þær notaðar um það þegar maður:
Þarf að gera eitthvað
Má ekki gera eitthvað
Ætti að gera eitthvað
Ætti ekki að gera eitthvað
Má gera eitthvað
Getur gert eitthvað
Getur ekki gert eitthvað
Háttarmyndandi sagnirnar eru:
MUST – CAN – SHOULD – MAY
Þær eru líka til í neikvæðri mynd:
MUSTN’T – CAN’T – SHOULDN’T – MAY NOT
Háttarmyndandi sagnir standa með nafnhætti þeirrar sagnar sem um ræðir.
Skoðum nokkur dæmi:
You mustn’t use your mobile phone in here.
Dad, can I go to Fred’s party on Saturday?
You shouldn’t smoke, it’s really bad for you.
I must call Tanya, what’s her number? – I can’t remember.
What should we wear to the party?
You may come in, the doctor can see you now.
Háttarmyndandi sagnir hafa þá sérstöðu að þeim fylgir ekki þriðju persónu –s:
He smokes too much. (Einföld nútíð með þriðju persónu –s)
He shouldn’t smoke, it’ll kill him. (Háttarmyndandi sögn með nafnhætti)
Maður segir sem sagt ekki:
He shouldn’t smokes.
Í staðinn fyrir MUST má einnig nota HAVE TO sem hefur svipaða merkingu.
Neikvæða myndin af því er hins vegar DON’T HAVE TO, sem er ekki það sama og MUSTN’T.
Dæmi:
You must stop smoking. You have to stop smoking. (Sama merking)
You mustn’t smoke. You don’t have to smoke. (Ólík merking)
Háttarmyndandi sagnir eru ekki bara notaðar eins og fram kemur hér að ofan. Þær eru líka notaðar þegar maður er að velta hlutum fyrir sér og komast að niðurstöðu.
Háttarmyndandi sagnirnar sem við förum núna í eru:
COULD – MIGHT – MAY
ef verið er að tala um eitthvað sem gæti passað.
MIGHT NOT – MAY NOT
ef verið er að tala um eitthvað sem er kannski ekki.
MUST
ef verið er að tala um eitthvað sem hlýtur að vera.
CAN’T
ef verið er að tala um eitthvað sem getur ekki verið.
Á eftir háttarmyndandi sögn kemur nafnháttur sagnorðsins sem vísar til þess sem er verið að tala um.
Nokkur dæmi:
The answer to the question could be forty-two.
I’m worried that my great-grandmother might be dying.
Why don’t you ask Sandy out, she may want to go out with you.
Ask the teacher, you might not have to read the chapter again.
The lights are out and the curtains are drawn, the family may not be at home.
She must be very popular, her phone doesn’t stop ringing.
That can’t be her husband, she told me he’s short.
Ef það sem er verið að tala um er að gerast í augnablikinu er orðalagið eins og í samsettri nútíð, eins og í þessu dæmi:
It must be raining, she’s soaking wet.
Ef það sem er verið að tala um er liðin tíð þá er notast við núliðna tíð:
He could have been at home, although he didn’t answer his phone.
She might have been sick, but she seems all right now.
He may have been married before, but he didn’t say so.
That might not have been my fault, but I still felt guilty.
The man may not have been her father, but she still loved him.
Your grandmother must have been a popular woman.
Your grandfather, on the other hand, can’t have been very attractive.
Æfingar: